नेपाल आयल निगम लिमिटेड, बरिष्ठ सहायक (प्रशासन/लेखा) [परीक्षा मिति: २०८१/१०/१०] (पूर्णांक: ५ )
राष्ट्रिय एकता भन्नाले कुनै राष्ट्रभित्र रहेका नागरिकहरूबीचको सामूहिक भावना, आपसी समझदारी, सद्भाव, सहिष्णुता, र समान उद्देश्यप्रति एकजुट हुनु हो। यो विविध जातजाति, भाषा, धर्म, र संस्कृति भएका मानिसहरूलाई समान उद्देश्य र साझा पहिचानतर्फ एकताबद्ध गर्ने शक्ति हो। यसले राष्ट्रको स्थायित्व, शान्ति, समृद्धि, र पहिचानलाई मजबुत बनाउँछ। यसले क्षेत्रीय, जातीय, र सांस्कृतिक भिन्नतालाई सम्मान गर्दै सबैलाई समान रूपमा राष्ट्र निर्माणमा सहभागी गराउँछ। नेपालमा “विविधतामा एकता” को अवधारणाले राष्ट्रिय एकतालाई लाई प्रवर्द्धन गरेको छ , जहाँ साझा इतिहास, धर्मनिरपेक्षता, र संवैधानिक समानताले नागरिकहरूलाई एकजुट गराएर राष्ट्रिय हिततर्फ अघि बढन प्रेरणा प्राप्त हुन्छ।
नेपालजस्तो बहुजातीय, बहुभाषिक, र बहुसांस्कृतिक देशमा राष्ट्रिय एकता “विविधतामा एकता” को अवधारणामा आधारित छ। पृथ्वीनारायण शाहको “चार जात छत्तीस वर्णको फूलबारी” भन्ने विचारले यसको आधारलाई बढी स्पष्ट पार्छ। धार्मिक सहिष्णुता, भौगोलिक एकता, र साझा इतिहासजस्ता पक्षहरूले पनि राष्ट्रिय एकतालाई मजबुत बनाएको छ। नेपालमा धर्मनिरपेक्षता, संविधानद्वारा प्रदान गरिएको समान अधिकार, र संघीय संरचनाले सबै नागरिकलाई समान अवसर र सम्मानको प्रत्याभूति गरेको छ।
राष्ट्रिय एकताले नागरिकहरूलाई राष्ट्र निर्माणमा समान रूपमा सहभागी गराउँदै सामाजिक, सांस्कृतिक, र आर्थिक विकासको बाटो खोल्छ। यसले द्वन्द्व र असमानतालाई घटाउँदै आपसी मेलमिलाप र शान्तिको भावना विकास गर्छ। त्यसैले, राष्ट्रिय एकता कुनै पनि राष्ट्रको प्रगतिको मेरुदण्ड हो।
नेपालको सन्दर्भमा राष्ट्रिय एकताको आधारहरू
सांस्कृतिक र जातीय विविधता: नेपाल बहुजातीय, बहुभाषिक, र बहुसांस्कृतिक देश हो। यी विविधताहरूप्रति सम्मान गर्दै आपसी समझदारी र सहिष्णुताको विकासले राष्ट्रिय एकतालाई बलियो बनाउँछ। उदाहरण: दशैं, तिहार, र बुद्ध जयन्तीजस्ता पर्वहरू सबै जातजातिले मनाउँदा आपसी सद्भाव र साझा पहिचान प्रबर्द्धित भएको छ।
भौगोलिक विविधता र साझा सम्पत्ति: नेपाल तीन भूभाग (पहाड, तराई, हिमाल) मा विभाजित भए पनि सबै नेपालीको लागि यी भूभागहरू साझा सम्पत्ति हुन्। प्राकृतिक स्रोतहरूको न्यायोचित उपयोगले सबै क्षेत्रका नागरिकलाई एकताबद्ध गर्न सक्छ। उदाहरणका लागि, प्राकृतिक श्रोतका रूपमा हिमालको पानी तराईसम्म पुगेर सबै क्षेत्रलाई जोड्ने माध्यम बनेको छ।
बहुभाषिक र बहुसांस्कृतिक विविधता: नेपालमा विभिन्न जातजाति र भाषाहरू भए पनि “विविधतामा एकता” को भावना नै राष्ट्रिय एकताको आधार हो। सबै संस्कृतिको सम्मान र प्रोत्साहनले नेपालमा राष्ट्रिय पहिचान बलियो बनेको छ।
धार्मिक सहिष्णुता: नेपाल विभिन्न धर्मावलम्बीहरूको सहअस्तित्व र सहिष्णुताको राम्रो उदाहरण हो। धर्मनिरपेक्ष राष्ट्रको रूपमा सबै धर्मको सम्मानले राष्ट्रिय एकता मजबुत बनेको छ। यहाँका विभिन्न धर्मावलम्बीहरूबीचको आपसी सहिष्णुता र मेलमिलापले राष्ट्रिय एकता कायम राख्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ। उदाहरणका लागि, पशुपतिनाथ र लुम्बिनीले धार्मिक सहिष्णुताको प्रतीकको रूपमा काम गरेको छ।
सामाजिक न्याय र समानता: सबै नागरिकलाई समान अधिकार, अवसर, र सम्मान दिनु राष्ट्रिय एकताको आधार हो। नेपाली परिप्रेक्ष्यमा क्षेत्रीय असमानता हटाएर सबै क्षेत्रलाई समान अवसरका साथ विकासमा समावेश गर्नु राष्ट्रिय एकताका लागि बलियो आधार हुनसक्छ ।
साझा इतिहास र गौरव: नेपालको स्वतन्त्रता र सार्वभौमिकतामा गौरव गर्ने सामूहिक भावना, विशेष गरी पृथ्वीनारायण शाहले स्थापना गरेको एकीकरण अभियान, राष्ट्रिय एकताको ऐतिहासिक जरो हो। उहाँको “चार जात छत्तीस वर्णको फूलबारी” भन्ने दृष्टिकोणले विविधताभित्र एकताको महत्व झल्काउँछ।
संवैधानिक प्रावधान: नेपालको संविधानले सबै नागरिकलाई समान अधिकार, संघीय शासन प्रणाली, र विविधताको सम्मानको ग्यारेन्टी दिएको छ, जसले राष्ट्रिय एकतालाई कानुनी आधार प्रदान गर्छ।
आर्थिक र सामाजिक समानता: सबै क्षेत्र र समुदायबीचको असमानतालाई घटाउँदै समान अवसर र समावेशी विकासले राष्ट्रिय एकता बलियो बनाउँछ। उदाहरण: सरकारका शिक्षा र स्वास्थ्य सम्बन्धी कार्यक्रमहरूले पछाडि परेका क्षेत्रहरूको समृद्धिमा सहयोग गरेको छ।
राष्ट्रिय प्रतीकहरू र देशभक्ति: राष्ट्रिय झण्डा, गान, सगरमाथा, र गोरखाली सेनाको गौरवले नागरिकहरूमा सामूहिक पहिचान र गर्वको भावना पैदा गर्छ। यस्ता राष्ट्रिय प्रतीकहरू र देशभक्तिपूर्ण तथ्यहरु नेपाली राष्ट्रिय एकताका बलिया आधारहरु हुन् ।
शान्ति प्रक्रिया र सहमति: दशकौं लामो द्वन्द्वपछि भएको शान्ति प्रक्रिया र नयाँ संविधान निर्माणले सहमति, सहकार्य र मेलमिलापको भावना विकास गरेको छ, जसले राष्ट्रिय एकतालाई मजबुत बनाएको छ।
तसर्थ, माथि उल्लेखित आधारहरुनै नेपालको सन्दर्भमा राष्ट्रिय एकताको आधारहरू हुन् जसले नेपालको विविधता भित्र सहकार्य र सहअस्तित्वको भावना जागृत गराएको छ र नेपालको सामाजिक, सांस्कृतिक, र राजनीतिक स्थायित्वलाई बलियो बनाएको छ ।
